Dosya Haber: Dünyada ve Türkiye’de COVID-19 aşısı ve aşılama oranları

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

2019 Aralık ayında Çin’de başlayan COVID-19 salgını, bugün itibarıyla hala tüm dünyanın en önemli gündem maddesidir. Geride bıraktığımız 1,5 yıl içinde vefat eden kişi sayısı maalesef 4 milyona yaklaştı.

30 Haziran itibariyle:

Koronavirüs vakaları: 182.274.340

Ölü sayısı: 3.947.608

İyileşen sayısı: 166.820.462

Kaynak; worldometers.info

Dünya daha öncede salgın hastalıklarla mücadele etti. Küresel salgınlar için insanlığın umudu her zaman aşı uygulamaları oluyor.

AŞI UYGULAMASI NEDEN ÖNEMLİ?

Kızamık, çocuk felci, çiçek hastalığı, gibi hastalıklar, etkili aşılama programları sayesinde dünyanın sorunu olmaktan çıktı.

DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre salgın hastalıklarda her yıl aşılar sayesinde, 3 milyonun üzerinde ölüm engelleniyor.

Bu küresel salgınlar insanlık için tehdit olmaya devam ediyor fakat yapılan bilimsel araştırmalar ve aşı da umudumuz olmaya devam ediyor.

Haberimizde, COVID-19 aşı sürecini tüm yönleriyle ele aldık.

COVID için ilk vaka Aralık 2019’da raporlandı ve 13 gün sonra virüs izole edilerek genom dizilimi uluslararası erişime açıldı.

Türkiye’nin de aralarında bulunduğu onlarca ülke, binlerce genom dizisini erişime açık veri tabanlarında paylaşmaya devam etti. Bu veri paylaşımı; aşı çalışmaları, hastalığa özgü tedavi çalışmaları ve salgınla mücadele için büyük önem taşıdı. Küresel bir seferberlik anlamına gelen bu veri paylaşımı sayesinde sadece 11 ayda acil kullanım onayı alarak uygulanmaya başlanan aşıların çalışmaları tamamlandı.

COVID-19 AŞI KRONOLOJİSİ

MODERNA COVID-19 Aşısı

13 Ocak 2020 tarihinde NIH (Ulusal Sağlık Enstitüsü, A.B.D) ve Moderna’nın bulaşıcı hastalık araştırma birimi mRNA-1273 için dizilimi tamamladı. Moderna klinik üretim yönünde harekete geçti ve Faz:1 çalışmalarına başlanacağını duyurdu.

16 Kasım 2020- mRNA-1273 Faz:3 çalışmasının ilk ara değerlendirilmesinde, %94,5 ile etkinlik parametresini karşıladı ve aşı acil kullanım onayı aldı.

OXFORD-ASTRAZENECA COVID-19 Aşısı

10 Ocak 2020 tarihinde Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü ve Oxford Aşı Grubu’ndan araştırmacılar tarafından çalışmalara başlandı. 9 Eylül tarihinde ise Oxford aşısının deneyleri bir hastada yan etki görüldüğünün bildirilmesiyle askıya alındı. Yapılan geliştirme çalışmaları sonucunda %70,1’lik etkinlik parametresi ile 4 Ocak 2021 tarihinde İngiltere Ulusal Sağlık Hizmeti (NHS) Oxford aşısını uygulamaya başladı. Brian Pinker adlı bir diyaliz hastası bu süreç kapsamında aşı uygulanan ilk hasta oldu.

PFIZER/BIONTECH COVID-19 Aşısı

12 Ocak 2020, BioNTech’in potansiyel bir COVID-19 aşısı geliştirmek için “Işık Hızı Projesi”ni başlattığı ilk tarihtir. Ocak ayı ortalarında BioNTech potansiyel aşı adaylarını seçti ve non-klinik çalışmalarını başlattı.

23 Nisan’da BioNTech’inmRNA aşı adayı ile aşılanan ilk kişi, Avrupa’da potansiyel bir COVID-19 aşısı ile aşılanmış olan ilk kişi oldu. Buna paralel olarak Faz:1-2 çalışmaları ABD’de başladı. Bu çalışmaya yaşlı bireyler de dâhil edildi. Tüm çalışmalarını tamamlayan aşı %94 etkinlik parametresi ile dünya genelinde 40’tan fazla ülkede pazarlama izni, acil kullanım izni ya da geçici yetkilendirme almış bulunuyor.

SPUTNIK V (GAM-COVID-VAC) COVID-19 Aşısı

Mayıs 2020 tarihinde, Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü ciddi yan etkileri olmayan bir aşı geliştirdiklerini duyurdu.

Rusya’ya ait olan aşı 4 Eylül 2020’de Faz:1 ve 2 deneylerine katılan 76 katılımcıya ait güvenlik ve bağışık yanıta dair ilk kanıtları gösteren veriler yayınlandı fakatuluslararası aşı bilimcileri katılımcıların çoğu için tıpatıp aynı verilerin bildirilmesi sebebiyle sonuçları eksik, şüpheli ve güvenilmez olarak yorumladı.

Aşının etkinliği (PCR ile kanıtlanmış hastalığı önleme gücü) %91.6 bulunmuştur fakat Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), henüz Sputnik V aşısını onaylamamıştır. 06 Haziran 2021 tarihinde ise Rusya, Sputnik V koronavirüs aşısının tek bileşenli versiyonu olan SputnikLight aşısının ilk serisinin sivil dolaşıma girdiğini açıkladı.

Rusya Ulusal Varlık Fonu’nun (RDIF) Başkanı Krill Dmitriev Reuters’a 4 Haziran 2021 tarihinde yaptığı açıklamada aşıyı inceleyen Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) DSÖ’ne ve Avrupa İlaç Ajansı’na (EMA), tüm bilgilerin verildiğini ve başvuru hakkında şu ana kadar herhangi olumsuz bir değerlendirme yapılmadığını belirtti. Aşının haziran ayı içinde onay alması bekleniyor.

SİNOVAC 

Çin tarafından geliştirilen Sinovac aşısının etkinlik oranı Brezilya’da yapılan testler sonrasında %78 olarak açıklandı. Türkiye’de sürdürülen Faz-3 çalışmalarına ilişkin ön değerlendirme raporu ise aşının yüzde 91,25 oranında etkili olduğunu ortaya koydu.

SİNOPHARM Aşısı

Bir diğer Çin aşısı olan Sinopharm’ınbaşarı oranı yüzde 79 olarak açıklanmıştır. Birleşik Arap Emirlikleri’nde gönüllülere yapılan testlerde yüzde 86 oranında başarı oranı yakalanmış, ülke çapında kullanıma onay verilmiştir. Peru,  aşı için yaptığı testlerde bir deneğin ciddi yan etkiler yaşaması üzerine test çalışmalarını askıya aldığını duyurmuştur.

TÜRKİYE’NİN YERLİ AŞISI: TURKOVAC

Kasım 2020’de Erciyes Üniversitesi’ndeki ekip Turkovac aşısı için çalışmalara başladı. Aşı, Faz 1 çalışmalarını 44 gönüllüye tamamladı. Sonuçlar başarılı olunca 10 Şubat’ta Faz 2 çalışmasına geçildi. Faz 2 çalışmaları 250 gönüllü üzerinde yapıldı.  Faz 3 çalışmalarına 40 bin 800 gönüllüyle başlandı.

Türkiye’de devam eden 18 yerli aşı çalışması bulunuyor.

Erciyes Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) iş birliğiyle geliştirilen “TURKOVAC” şuan Faz 3 çalışmasına başlayan ilk aşıdır.

DÜNYADA ve TÜRKİYEDE AŞILAMALAR HANGİ NOKTADA?

Dünya genelinde Covid-19’a karşı uygulanan aşı sayısı 3 milyar dozu aştı.

Dünya nüfusunun %10.43’ü tüm aşılarını tamamladı.

%23, 2’sien az bir doz aşı aldı.

Nüfusa oranla en fazla doz aşı yapılan ülke, her 100 kişiye düşen 149,99 doz sayısı ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu.

Şu anda her gün 41,2 milyon doz aşı uygulanıyor.

Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece %0,9’u en az bir doz aşı olma şansını yakaladı.

TÜRKİYE AŞI TABLOSU / 29.06 tarihli verililer

• 47.079.628 doz aşı uygulandı.
• İki doz aşısını tamamlayan kişi sayısı 15 milyonu geçti.
• En az bir doz aşı uygulanan kişi sayısı 34 milyonu geçti.

OUR WORLD IN DATA’YA GÖRE TÜRKİYE, 48.9 MİLYON DOZ İLE EN ÇOK AŞILAMA YAPAN ÜLKELER ARASINDA 9. SIRADA YER ALIYOR.

Kaynak

BAŞKA BİR KAYNAK BBC’YE GÖRE İSE, TÜRKİYE’DE 47.1 MİLYON DOZ AŞILAMA YAPILMIŞ DURUMDA.

Türkiye Avrupa kıtasında en çok aşılama yapan 5. ülke.

SAĞLIK BAKANLIĞI VERİLERİNE GÖRE İSE TÜRKİYE’DEKİ AŞILAMA SAYISI 49.360.525

TÜRKİYE GENELİNDE EN ÇOK AŞILAMA YAPILAN ŞEHİRLER ARASINDA İSTANBUL 1. ANKARA 2. VE İZMİR İSE 3. SIRADA.

Yararlanılan kaynaklar:

• covid19asi.saglik.gov.tr
• bbc.co.uk
• WHO
• Our World in Data